TOKİ şemsiyesi altına giren inşaatlar Yapı Denetim Yasası kapsamı dışında aynı zamanda, harç ve vergilerden de muaf. İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Cemal Gökçe, TOKİ ile ortaklık kuran inşaat şirketlerinin adeta dokunulmaz olduğunu söyledi TOKİ ile ortak ol

İstanbul’da asansör düşmesi sonucu 10 işçinin hayatını kaybettiği Torun Center inşaatına TOKİ 2013 yılına kadar ortaktı, 2013 yılında ortaklıktan çekildi. Şişli Belediyesi’nin açıklamasına göre tapu hâlâ TOKİ üzerine kayıtlı. Bu durum, olayın meydana geldiği inşaatta denetim yetkisinin kimde olduğu tartışmasını gündeme getirdi. Çünkü bir inşaatta TOKİ imzası varsa, o inşaat diğer inşaatlara göre bazı imtiyazlara sahip. TOKİ ile ortak ol

TOKİ ortaklığındaki inşaatlar, 1999 İzmit depremi sonrasında çıkan 4708 sayılı Yapı Denetim Yasası kapsamı dışında. Yani bu inşaatları yapı denetim firmaları denetlemiyor. Bunlar yerine TOKİ’nin belirlediği bazı müşavir firmalar denetliyor. İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Cemal Gökçe’ye göre, TOKİ inşaatlarının 4708 Sayılı Yasa’ya göre denetlenmemesi büyük eksiklik. Gökçe yeterli olmamasına rağmen 4708 Sayılı Yasa’nın iyi bir denetim sağladığını düşünüyor. Mecidiyeköy’de facianın olduğu inşaatta TOKİ’nin 2013’ten sonra olmamasının denetim sorunu oluşturduğu görüşünde:istanbultokikonutlari.com

“2013 yılında Mecidiyeköy’deki inşaatta TOKİ çekilmiş görünüyor ama bunu belediyeye bildirmesi gerekiyordu. TOKİ belediyeye yazı yazıp demeliydi ki, ‘Ben bu süreçten çekildim, inşaat artık senin sorumluluğun çerçevesindedir. Denetim de yapı denetim kuruluşları tarafından yapılacaktır.’ Mediyeciyeköy’deki inşaat TOKİ mekanizmasından çıkınca yeni bir ruhsat alınması, yapı denetimine girmesi, harçlara ve vergilere tabi olması lazım. TOKİ, ‘Ben çekildim’ diyor. O zaman resmi olarak tapu devrini niye yapmadın? Gerçekten durum buysa asansör cinayetinden çok daha vahim bir durum vardır ortada.”

İnşaatlarda TOKİ imzasının bulunmasının sağladığı diğer avantaj ise harç ve vergi muafiyeti. TOKİ ortaklığındaki inşaatlar, inşaat başlangıcında belediyelere ödenen ruhsat harcı ve sonrasındaki emlak vergilerini de ödemiyor. Cemal Gökçe bu durumun haksız rekabet oluşturduğunu söylüyor:

“Ruhsat harçları vardır. Bir yere yapı yapacağınız zaman belediyelerden ruhsat almanız lazım, TOKİ inşaatları bu harçlardan muaftır. TOKİ’den devir yapılırken emlak vergisi ödemen lazım, emlak vergisinden muaftırlar. Yapı denetim firmalarına da para ödemiyorsun, dolayısıyla diğer iş yapan müteahhitlere karşı da aynı zamanda haksız bir rekabet oluşturuyorsun.”

Gökçe, adeta Türkiye’de ‘TOKİ ile ortak ol, dokunulmaz ol’ anlayışının hüküm sürdüğünü söyledi. TOKİ’nin ihalelerinde şeffaflık sorunu olduğunu da söyleyen Gökçe, kurumun ilk kurulduğu zamanki işlevine dönmesi gerektiğini söylüyor:

“TOKİ’nin şirketlerle ortaklığında maalesef objektif kriterler yok. Siyasi ve parasal saikler var. 2003’ten sonra TOKİ yasası ve ihale mevzuatı değiştirildi. Şeffaflıktan uzak bir çerçeveye oturdu. TOKİ’nin ilk kuruluş amacı dar gelirli insanlara konut sağlamak çerçevesindeydi. Güzeldi, hoştu ama bugün TOKİ üç tane sosyal konut yapıyorsa 97 tane de büyük lüks gökdelen ve alışveriş merkezleri yapıyor.”
Kaynak: Al Jazeera

Etiketler:İstanbul, Toki