Maketten ev satışına sınırlama geliyor

Maketten ev satışlarıyla ilgili düzenleme Meclis’te alt komisyondan geçmişti.

Komisyondan geçen kısım Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) maketten konut satışına sınırlama getirmesini içeriyor. Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, Türk Dünyası Mühendislik, Mimarlık ve Şehircilik Kurultayı’nın yapıldığı Trabzon’da emlak muhabirlerinin konuyla ilgili sorularını cevapladı. Bayraktar, alt komisyonda SPK’ya bir atıf yapılsa da işin asıl sahibinin kendileri olduğunu ve üst komisyonda konuya müdahil olacaklarını söyledi.

Maketten konut alanların zaman zaman mağduriyet yaşadığını ve yeni mağduriyetler yaşanmaması için müşterinin evi teslim almasını garanti edecek yasal düzenlemeler yapacaklarını dile getirdi. Bakan Bayraktar şöyle devam etti: “Dürüst çalışanları tenzih ederim ama bazı kimseler ortaya çıkıyor, kat karşılığı bir yer alıyor, para vermiyor. Ondan sonra müthiş bir tanıtım yapıyor. Ama elde bir şey yok, proje var sadece. Bir tanıtımla bakıyorsun 800 daire, bin daire satıyor. Sonradan arkasını getiremiyor, inşaata başlayamıyor, vatandaş mağdur oluyor.”
Maketten satışlarda yaşanan mağduriyetlerin yıllar önceden beri hep olageldiğini, geçtiğimiz günlerde de aynı olayın vuku bulduğunu belirten Bayraktar, “Önümüzdeki süreçte de her zaman böyle bir sıkıntımız var.” dedi Yakın zaman önce KC Yapı ve Fiyapı şirketleri iflas istemiyle gündeme gelmiş, bu şirketlerden maketten daire alanlar mağdur olduklarını ifade etmişti.

Trabzon’da, emlak muhabirlerinin sorularını cevaplayan Bayraktar, yeni mağduriyetleri önlemek için maketten satışı yeniden düzenleyeceklerini söyledi. Bayraktar’ın anlattığı yasal önlemler ise şöyle işleyecek: Öncelikle kat irtifakı, temel üstü ruhsatı alındıktan sonra yani temeller atıldıktan sonra kurulabilecek. Temel atılıp zemin katın üstüne çıkıldıktan sonra bu ruhsat veriliyor. Halihazırda ise boş arsaya alınan inşaat ruhsatıyla kat irtifakı tesis edilip tapu verilebiliyor. Ancak, arsa sahibiyle anlaşmazlığa düşüldüğünde bu tapunun hukuki bir geçerliliği kalmıyor.

İkinci olarak projeden satış ancak kat irtifakı kurulduktan sonra yapılabilecek. Kat irtifakı da temel üstü inşaat ruhsatına bağlandığından, kimse boş arsayla maketten satış yapamayacak.

Üçüncü olarak müteahhidin projeyi bitirmesi için topladığı parayı teminat olarak bankada tutması veya doğrudan bankaya teminat yatırması istenecek. Erdoğan Bayraktar, burada TOKİ’nin arsalarına hasılat paylaşımı modelinde uyguladıklarına benzer bir sistemi getirebileceklerini söyledi. Hasılat paylaşımı sisteminde TOKİ veya TOKİ iştiraki Emlak Konut GYO şirketi, maketten satış yapıldığında bu parayı kendi kontrolünde tutuyor. Müteahhide ise ancak iş yaptıkça hak ediş bedeli kadar para veriyor.

Müteahhit yaptığı işin bedeli kadar para alırken, henüz yapmadığı işin parasını alamıyor. Eğer müteahhit usulüne uygun işi yapmaz ise veya herhangi bir sebeple işi biteremezse; hatta müteahhit batsa bile TOKİ veya Emlak Konut işin garantörü olarak binayı başkasına ihale edip projeye uygun tamamlatıyor. Parayı elinde tuttuğu için de işi bitirme gücü şansa bırakılmayacak şekilde garanti altında.

Bayraktar, “İşte özel sektörde de buna benzer bir şey yapmak istiyoruz. Kampanya yapanlara diyorum ki ‘sen bu kampanyayı yapabilmen için götüreceksin belli bir teminat yatıracaksın. Veya sattıklarını bankada bir hesapta toplayacaksın. Bu paradan sen kendin kullanmayacaksın. İnşaatı yaptıkça buradan para kullanacaksın’ gibi, buna benzer bir şeyi, biz vatandaşı korumak için düşünüyoruz.” dedi.

Bakan Bayraktar, kentsel dönüşüme ise gönüllü belediyeler ve bina sahiplerinden başlayacaklarını söyledi. Kentsel dönüşüm için kasasında döner sermayeden biriktirilen 150 milyon lira olduğunu ve 2B arazilerinin satışından da 1 milyar liranın geleceğini anlatan Erdoğan, bu paranın yeterli olup olmayacağına ilişkin soruya, “Biz tekeden sütü çıkartırız.” cevabını verdi. Erdoğan’ın beyanına göre hak sahibi veya mal sahibi gibi kiracı da olsa dönüşüm için evinden çıkana, ihtiyacı varsa 18 aylık kira yardımı (aylık 350-600 TL) yapılacak. Dönüşüm bölgesinden ev alana yüzde 5, işyeri alana yüzde 4 banka kredi maliyeti desteği verilecek. Kira yardımları ve kredi destekleri, şu anda 1 milyar 150 milyon liralık bütçeye sahip kentsel dönüşüm hesabından karşılanacak.

Lüks konutta KDV yüzde 18’e çıkacak

Halihazırda 150 metrekareye kadar olan konutlardan yüzde 1, 150 metrekare ve üzeri dairelerden ise yüzde 18 KDV alınıyor. Maliye Bakanlığı önümüzdeki dönem için konutlardaki KDV kriterini değiştirecek. Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, yeni KDV uygulamasının nasıl olacağına dair değerlendirmelerde de bulundu. Bayraktar’ın açıklamasına göre bu konu 4 ay önce gündeme geldi. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, turizm, rekreasyon ve ticari alanlarda yapılıp satılan lüks konutlardan yüzde 1 KDV alınabildiğini söyledi. Bu da Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan alınan bir muktezaya dayanıyor. Turizm alanlarına yapılan dairelerin fiyatı 350 bin lirayla 1 milyon lira arasında değişiyor. Anadolu’nun bir il ya da ilçesinde veya İstanbul’un çeperlerinde 150 metrekareden büyük bir konutun KDV’si yüzde 18 iken, Etiler gibi lüks bir semtte 150 metrekare altında bir daire 800 bin–1 milyon liraya, yüzde 1 KDV ile satılıyor. Vergide doğan adaletsizlikte Maliye Bakanlığı’nın haklı olduğunu dile getiren Bayraktar, KDV’nin metrekare hesabına göre değil, fiyata göre belirlendiği, ekspertiz değerlemesine bağlı yeni bir uygulamaya yapılacağını söyledi. Bayraktar, KDV’nin yüzde 1, 8, 18 gibi de kademelendirilebileceğini, ancak uygulama kriterlerinin henüz netleşmediğini kaydetti.

KDV değişikliği konusunda alınmış bir karar olsa da bunun henüz uygulamaya geçmediğini ve bu konunun belirsizlik doğurduğunu belirten Bayraktar, “Bunu netleştirmemiz lazım. Gündemin yoğun olması sebebiyle buna istenildiği kadar ağırlık veremiyoruz. Ama sektörün bu durumdan dolayı çekinginliği var, durgunluğu var, yatırım yapamıyor, çekiniyor, bu durum bizi rahatsız ediyor. Ama bir haksızlık olduğu da ortada. Lüks konutlarda KDV ödenmediği, hatta bazı yerlerde lüks konutların ileride birleştirilecek gibi 150 metrekareden küçük yapılıp sonradan birleştirildiği gibi oluşumlar var. Halkın kullanımına uygun gerçek piyasa olgusunu yansıtacak bir konsept geliştirmeye çalışıyoruz. Doğrusu neyse onu yapacağız.” dedi.